Izvor fotografije: Tatiana Gnuchykh / Shutterstock.com
Hrvatski morski ribari ukupno su prošle godine ulovili 41.905 tona ribe i ostalih morskih organizama. U odnosu na prethodnu, 2023. godinu, ulov je manji za 24 odsto.
Bolji poznavaoci ribarstva konstatuju da je to bilo očekivano. Odmah nude i obrazloženje – prošle godine slabije se lovilo, a još je važnija činjenica što je ribarska flota značajno smanjena. Mnogi ribari su se odazvali pozivu za davanje brodova u scraping, što se negativno odrazilo na hrvatsko ribarstvo u cjelini.
Potvrđuje to i privremeni godišnji statistički izvještaj koji je objavilo resorno Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i ribarstva.
Iz njega saznajemo da je prošle godine u morskom ribolovu učestvovalo 6.860 plovila, nasuprot 7.325 godinu ranije. Posebno je značajno smanjenje broja brodova jer oni ostvaruju glavninu ulova. Lani je ribarilo 237 brodova, a u 2023. godini – 289. Nedostatak je što statistika ne specificira brodove plivaričare i koćare, a to je važno za količinu i vrste ulova.
Glavninu ribarskih ulova, kao i uvijek, čini mala plava riba – na nju otpada 87 odsto ukupnog ulova.
Brodovi plivaričari ulovili su 36.365 tona, od čega 12.145 tona inćuna i 20.111 tona srdele. Godinu ranije ulovi tih dviju najvažnijih vrsta iznosili su 13.833, odnosno 31.525 tona. Nisam siguran da je to zadovoljilo domaće potrebe za srdelom, koju traže fabrike ribljih konzervi, farme tuna, sve više i razni drugi pogoni za preradu ribe, a nije zanemarljiv ni promet u maloprodaji. Jasno, ribarima je stalo da određenu količinu ulova plasiraju i na izvozno tržište, gdje postižu nešto bolju cijenu.
Šture brojke bez poređenja s prethodnom godinom ne otkrivaju pravo stanje hrvatskog morskog ribarstva.
U 2023. ulov male plave ribe bio je 48.977 tona. A ta je, opet, bila slabija od prethodne. I pad se nastavlja – od početka rada u ovoj godini, po isteku zimskog lovostaja, s brodova plivaričara dolaze loše, pa i zabrinjavajuće vijesti. Lovi se slabo, mreže su poluprazne, ponekad i suve.
Velika plava riba dohodovno je izuzetno značajna, a prednjači plavoperajna tuna.
Za tu kategoriju, međutim, statistika ne donosi ukupan ulov, nego samo podatke o iskrcaju. Tako je iskrcaj velike plave ribe u prošloj godini bio 296 tona, takođe manje nego u prethodnoj – 328. Za pet tona veći je, zato, iskrcaj tune – 118 tona. Dobro je poznato da najveći dio ulova tune odlazi na farme za dalji tov i kasniji izvoz, što znači da se one ne iskrcavaju.
Shodno tome, ukupan godišnji ulov nešto je veći, ali ne previše.
U kategoriju velike plave ribe uvršteni su gof, iglan, iglun, lica, luc, palamida, rumbac, tuna albakore i plavoperajna tuna. Pojedinačni ulovi većine vrsta nisu značajni, a nešto odskače luc s 56 tona. Nekih vrsta ulovljeno je manje od jedne tone – igluna i albakora.
I ulov bijele ribe prošle godine bio je u značajnom padu – ulovljene su 2.962 tone, a godinu ranije 3.290.
Za bijelu ribu specificiran je ulov pedesetak vrsta, a od svih značajno odskače oslić s 959 tona, što je 25 odsto manje nego godinu ranije.
Na drugom je mjestu trlja blatarica – 551 tona, a treća podlanica (komarča, lovrata) s ulovom od 313 tona i porastom od 44 odsto. Svima dragi pišmolj jako je skroman s ulovom od 56 tona, a i to je smanjenje. Ulovi veći od 100 tona registrovani su još za lista – 119 i grdobinu – 100 tona.
Statističari su posebno izdvojili hrskavične ribe i one su jedina pozitivna stavka u ukupnom ribolovu.
Samo, brojke su male! Lani je ulovljeno 315 tona hrskavičnih vrsta, dok je u 2023. ulov iznosio 275 tona. Najviše je bilo raža – 131 tona.
Ulov glavonožaca u neznatnom je padu, samo 2 odsto, što je skromno u odnosu na ostale vrste. Lanjski ulov bio je 655 tona, a godinu ranije 671. Vodeći su lignja – 167 i hobotnica – 149 tona.
Rakovi su takođe u padu – lani 952 tone, a 2023. – 1.192. Najveći je ulov kozice – 648 tona, što je veliki podbačaj u odnosu na 2023. kada je ulovljeno 897 tona. Zato je škamp s 260 tona u blagom porastu od tri odsto.
Veliki i najcjenjeniji rakovi su na približno istoj razini – hlap s četiri tone u malom porastu, a jastoga je ulovljeno 12 tona, neznatno manje.
U ulovima naših ribara školjke nikada nisu predstavljale značajnu stavku – lani je ulovljeno 108 tona, sa godišnjim smanjenjem od 25 odsto. Malo odskače prnjavica s ulovom od 40 tona.
Posebna stavka su ostali organizmi – njih je ulovljeno 248 tona, odnosno 24 odsto manje. Tu su svrstani crv bibi, crveni koralj, ježinci, morska jaja, morski crvi, puževi, spužve, trpovi, veliki morski crv i volci. Vrijedan pažnje je jedino ulov ježinaca – 204 tone.
Za razliku od ulova, znatno je povoljnije stanje u marikulturi. Ali samo u proizvodnji – ne i prihodovno, s obzirom na to da je ukupan prihod smanjen zbog pada otkupne cijene tune na međunarodnom – japanskom tržištu.
Ukupna proizvodnja marikulture iznosila je lani 24.941 tonu, s povećanjem od 7,6 odsto. Na vrhu je podlanica s 10.350 tona i značajnim rastom, ispred lubena – 7.922 tone, s blagim padom. Podlanica je imala i skromni rast otkupne cijene – prosjek je bio 7,20 eura, dok je lubenovih 7,23 eura manje nego ranije.
Nakon svega iznijetog postavljam pitanje: kako bi na sadašnje stanje našeg ribarstva reagovao veliki ribarstveni stručnjak i vizionar Petar Lorini, koji je još početkom 20. vijeka napisao: „Zašto ribarstvom idemo na gore u Jadranskom moru?“
I napomena za kraj – slažem se da brojke iz godišnjeg statističkog izvještaja ne predstavljaju pravi sadržaj za kolumnu. Smatram, međutim, da ih vrijedi komentarisati.
Tim više što su podaci službeno objavljeni prije dvadesetak dana, a u medijima ih nisam pročitao.
Iz statističkog izvještaja može se naslutiti da uzgoj, odnosno tov tuna na farmama više nije tako unosna djelatnost, kao što je bio prije nekoliko decenija.
Proizvodnja je imala značajan rast – 4.322 tone, nasuprot 3.271 tonu u 2023. Istovremeno, s 35,7 miliona eura prihod je gotovo prepolovljen u odnosu na prethodnu godinu. Prosječna otkupna cijena tune lani je bila 8,25 eura, a u 2023. – 15,44.
Pitanje je koliko će, i do kada, naši uzgajivači tuna izdržati. Kakvo je stanje na tržištu, brzo bi se mogli naći u minusu.
Slatkovodni ribolov nikada nije imao značajniju poziciju u našem ribarstvu. Na rijekama i jezerima lovi se skromno. Lani su ulovljene 43 tone – skoro dvostruko više nego godinu ranije. Slatkovodna akvakultura stoji neuporedivo bolje. Ukupna proizvodnja lani je iznosila 4.427 tona i bila je 20 odsto veća nego godinu ranije. S ribnjaka je najviše izlovljeno šarana – 2.734 tone. Na drugom mjestu je pastrva, bez sumnje najtraženija slatkovodna riba, sa 658 tona i povećanjem od 50 odsto.
Izvor: novilist.hr
