Izvor fotografije: Shutterstock.com
Vlasnici brodova koji posluju u lukama Evropske unije suočavaju se sa značajnim finansijskim opterećenjima, jer se njihovi operativni troškovi naglo povećavaju u odnosu na ostatak svijeta zbog strožeg evropskog okvira za smanjenje emisija.
Istovremeno, evropske luke ulaze u kritičan period. Do 2030. godine sve luke u mreži TEN-T moraće da obezbijede infrastrukturu za napajanje brodova električnom energijom sa kopna (Onshore Power Supply – OPS), kako bi se brodski motori mogli isključiti tokom boravka u luci i priključiti na kopneni energetski sistem.
Iako je ova obaveza ključna za smanjenje emisija u lukama, ona nosi visoke troškove kako za uprave luka, tako i za brodarske kompanije koje moraju da modernizuju opremu na brodovima kako bi postali kompatibilni sa OPS sistemima.
To je dvostruki finansijski pritisak koji mijenja strukturu evropske pomorske industrije i ubrzava potrebu za tehnološkim ulaganjima i zelenom infrastrukturom.
Trošak EU ETS za 2024. iznosi 2,9 milijardi dolara, slijedi dodatni teret kroz FuelEU Maritime
Evropska unija već je uključila brodarstvo u Sistem trgovanja emisijama (EU ETS), a sličan put slijedi i Ujedinjeno Kraljevstvo, uvodeći stroži režim naplate ugljeničnog otiska.
Kompanije koje posluju u evropskim vodama sada su dužne da kupuju dozvole za emisije CO₂ u skladu sa emisijama njihovih brodova, uz postepenu primjenu propisa.
Za 2024. godinu obaveza pokriva 40 odsto emisija prethodne godine, zatim raste na 70 odsto u 2025. i dostiže 100 odsto od 2027.
Sistem se u potpunosti odnosi na putovanja unutar EU, dok se za međunarodne rute iz ili ka trećim zemljama računa pola emisija.
Ujedinjeno Kraljevstvo planira pokretanje sopstvenog ETS sistema za pomorstvo od 2026. godine, u početku za domaće linije, uz mogućnost kasnijeg širenja na međunarodne rute povezane sa britanskim lukama. Kako regulatorni okvir još nije konačan, raste neizvjesnost među brodarima.
Prema analitičkoj kući Drewry, dodatni trošak koji su brodarske kompanije akumulirale u 2024. i koji će sada morati da plate iznosi 2,9 milijardi dolara, što značajno utiče na njihovu profitabilnost.
Situacija postaje još zahtjevnija od 2025. godine, jer stupa na snagu i FuelEU Maritime uredba, koja će dodatno povećati finansijski pritisak, iako ukupni trošak još nije precizno definisan.
Oko 13.000 brodova podnijelo je podatke o emisijama CO₂ evropskoj MRV platformi za 2024. godinu. Prema Drewryju, u okviru EU ETS evidentirano je oko 90 miliona tona CO₂, što je porast od 14 odsto u odnosu na prethodnu godinu.
Razlog je između ostalog zaobilaženje Sueckog kanala zbog bezbjednosne situacije i preusmjeravanje velikog dijela globalne flote na dužu rutu oko Rta Dobre Nade, što značajno povećava potrošnju goriva.
Iako čine 16 odsto brodova (i 21 odsto ukupne nosivosti), kontejnerski brodovi proizvode 34 odsto ukupnih emisija CO₂ na području primjene sistema.
Zbog visokog energetskog intenziteta, oni su i najveći teret u okviru ETS režima. Na osnovu trenutne cijene emisijskih jedinica (oko 70 eura), procjenjuje se da će ukupne obaveze iznositi 2,9 milijardi dolara ove godine.
Ako emisije ostanu na sličnom nivou, ukupni trošak mogao bi da naraste na 7,5 milijardi dolara u 2026, kada istekne prelazni period i u sistem budu uključeni svi gasovi sa efektom staklene bašte.
Prema Drewryju za 2024. godinu:
- RoPax ili putnički brod: prosječno 1 milion dolara
- Kontejnerski brod: oko 500.000 dolara
Velike kompanije poput Maerska, CMA CGM i Hapag-Lloyda već su uvele transparentne ETS dodatke i nude zelene opcije transporta kao što su ECO Delivery, ACT+ i Ship Green, omogućavajući klijentima smanjenje emisija i Scope 3 kategorije.
Do 2030. godine sve evropske luke u TEN-T mreži moraće da imaju OPS sisteme, tako da putnički i kontejnerski brodovi iznad 5.000 GT od 1. januara 2030. budu obavezni da koriste napajanje sa kopna ili ekvivalentne tehnologije nultih emisija tokom boravka u luci.
Usklađivanje sa novim zahtjevima zahtijeva kompleksna tehnička unapređenja i investicije velikih razmjera. Luke treba da grade nova energetska postrojenja, trafostanice i priključne tačke visoke naponske kategorije, dok se postojeće mreže moraju proširiti jer često nemaju kapacitet da podrže potrošnju brodova koja može biti jednaka potrebama manjeg grada.
Izvor: naftikachronika.gr
