Izvor fotografije: IMO Press
Međunarodna pomorska organizacija (IMO) donosi revidiranu strategiju za smanjenje emisija štetnih gasova iz međunarodnog pomorskog saobraćaja. Države članice IMO-a, koje su se sastale u Marine Environment Protection Committee (MEPC 80, donijele su Strategiju IMO za smanjenje emisija štetnih gasova sa brodova iz 2023. sa poboljšanim ciljevima za rješavanje štetnih emisija. MEPC 80 se sastao 3. i 7. jula 2023. u sjedištu IMO-a u Londonu. Na njemu je učestvovalo oko 1.800 delegata (lični i on line).
Revidirana strategija IMO za štetne gasove uključuje povećanu zajedničku ambiciju da se do 2050. postigne nulta neto stopa emisija iz međunarodnog pomorskog saobraćaja, što podrazumjeva obavezu osiguravanja korištenja alternativnih goriva bez emisija štetnih gasova i skoro nulte stope njihove emisija do 2030., kao i okvirne kontrolne tačke za 2030. i 2040.
Generalni sekretar IMO-a Kitack Lim, izjavio je:
”Usvajanje Strategije za štetne gasove IMO 2023. monumentalni je razvoj za IMO i otvara novo poglavlje prema pomorskoj dekarbonizaciji.
Istovremeno, to nije krajnji cilj, on je u mnogo čemu polazna tačka za rad koji treba da se još više intenzivira tokom godina i decenija koje su pred nama. Međutim, sa revidiranom strategijom o kojoj ste se sada dogovorili, imamo jasan smjer, zajedničku viziju i ambiciozne ciljeve koji će nas voditi da isporučimo ono što svijet očekuje od nas. Prije svega, posebno je potrebno imati jednoglasnu podršku svih država članica. U tom smislu, vjerujem kako moramo da posvetimo više pažnje potpori zemljama u razvoju, posebno SIDS-u i najmanje razvijenim zemljama, kako niko ne bi bio zapostavljen.
IMO je, kako je poznato, specijalizovana agencija Ujedinjenih nacija, odgovorna za razvoj globalnih standarda za pomorski saobraćaj i podršku državama članicama u sprovođenju tih pravila.
Elementi Strategije navedeni su u nastavku: Strategija IMO-a za 2023. o smanjenju emisija štetnih gasova predstavlja nastavak rada IMO-a kao odgovarajućeg međunarodnog tijela za rješavanje problema emisija štetnih gasova iz međunarodnog pomorskog saobraćaja.
Vizija IMO-a je i dalje predana smanjenju emisija iz međunarodnog pomorskog saobraćaja, te nastoji da ih što prije ukine, istovremeno sprovodeći, u kontekstu ove Strategije pravednu tranziciju.
Nivoi ambicije usmjereni na strategiju IMO-a za štetne gasove za 2023. su sljedeći:
- Intenzitet ugljenika broda smanjiće se daljnjim poboljšanjem energetske efikasnosti za nove brodove sa ciljem jačanja zahtjeva u pogledu projektovanja energetske efikasnosti za brodove;
- Intenzitet ugljenika u međunarodnom pomorskom saobraćaju smanjiće emisije CO2 po obavljenom prevozu, u prosjeku u međunarodnom pomorskom saobraćaju, za najmanje 40% do 2030. u odnosu na 2008.
- Povećanje primjene tehnologija, goriva i/ili izvora energije sa nultom ili gotovo nultom stopom emisija predstavlja najmanje 5 %, težeći 10 % energije koju međunarodni pomorski saobraćaj upotrebljava do 2030.;
- Emisije štetnih gasova iz međunarodnog pomorskog saobraćaja težiće dosegnuću nultu neto stope, uzimajući u obzir različite nacionalne okolnosti, istovremeno ulažući napore u njihovo postepeno ukidanje kako je predviđeno u viziji, u skladu sa dugoročnim ciljem temperature utvrđenim u članu 2. Indikativne kontrolne tačke.
Okvirne kontrolne tačke za postizanje nulte neto stope emisija štetnih gasova iz međunarodnog pomorskog saobraćaja:
- Smanjiti ukupne godišnje emisije štetnih gasova iz međunarodnog pomorskog saobraćaja za najmanje 20 %, težeći 30 % do 2030. u odnosu na 2008.; i
- Smanjiti ukupne godišnje emisije iz međunarodnog pomorskog saobraćaja za najmanje 70 %, nastojeći do 2040. ostvariti 80 % u odnosu na 2008.
U strategiji za štetne gasove za 2023. navodi se da bi trebalo razviti i dovršiti skup mjera kandidata kojima se ostvaruju ciljevi smanjenja, a sastoji se od: tehnički element, odnosno standard brodskog goriva baziran na ciljevima kojim se uređuje postepeno smanjenje intenziteta emisija brodskog goriva; i ekonomski element na temelju mehanizma određivanja cijena emisija štetnih gasova u pomorstvu.
Ekonomski elementi kandidata ocjenjivaće se u skladu sa posebnim kriterijumima koje treba uzeti u obzir u sveobuhvatnoj procjeni učinka kako bi se olakšao dovršetak mjera.
Srednjoročnim mjerama smanjenja emisija štetnih gasova trebalo bi promovisati energetsku tranziciju pomorskog saobraćaja i svjetskoj floti pružiti potreban podsticaj te istovremeno doprinijeti jednakim uslovima i pravednoj tranziciji.
U strategiji se navodi da bi učinke/kombinacije mjera trebalo procijeniti na države i prema potrebi uzeti u obzir prije donošenja mjere u skladu sa Revidiranim postupkom za procjenu učinaka mjera kandidata na države.
Posebnu pažnju bi trebalo posvetiti potrebama zemalja u razvoju, posebno SIDS-a i najmanje razvijenih zemalja.
Odbor u Strategiji prepoznaje da zemlje u razvoju, posebno najmanje razvijene zemlje i SIDS, imaju posebne potrebe u pogledu izgradnje kapaciteta i tehničke saradnje. U dodatku se daje pregled relevantnih inicijativa IMO-a kojima se podupire smanjenje emisija štetnih gasova sa brodova. To uključuje: Program integrisane tehničke saradnje IMO-a (ITCP); dobrovoljni uzajamni fond sa više donatora, projekat Mreže globalnih centara za saradnju u pomorstvu (MTCC) (MTCC) (GMN) koji podržava EU;
Norveška je podržala projekat Green Voyage 2050; program GHG-SMART i buduća goriva i tehnologije za projekte pomorskog saobraćaja sa niskim i nultim emisijama ugljenika (projekat FFT) uz podršku Republike Koreje; projekat partnerstva UNDP-GEF GloFouling; Norveška je poduprla projekat TEST Biofouling (prenos ekološki prihvatljivih tehnologija); projekat Fondacije IMO CARES (koordinirane akcije za smanjenje emisija iz pomorskog saobraćaja) koji podržava Kraljevina Saudijska Arabija; Inovacioni forum IMO-a i UNEP-a i Norveške; okrugli sto o finansiranju održivog pomorskog saobraćaja (FIN-SMART) koji je vodila Svjetska banka IMO-a i EBRD-a; i NextGEN (Green and Efficient Navigation) portal i NextGEN Connect projekti.
Sljedećim koracima, Strategijom iz 2023., utvrđuje se vremenski okvir za donošenje korpe mjera i donošenje ažurirane strategije IMO-a za štetne gasove za 2028. o smanjenju emisija sa brodova: MEPC 81 (proljeće 2024.)
Odbor za zaštitu morske okoline (MEPC) bavi se pitanjima zaštite okoline u nadležnosti IMO-a. To uključuje kontrolu i sprječavanje zagađenja brodskih izvora obuhvaćenog ugovorom o MARPOL-u, uključujući naftu, hemikalije koje se prevoze u rasutom stanju, otpadne vode, smeće i emisije sa brodova, uključujući zagađene sastojke u vazduhu i emisije štetnih gasova. Ostala obuhvaćena pitanja uključuju upravljanje balastnim vodama, sisteme protiv zagađenja, recikliranje brodova, spremnost i odgovor na zagađenje te identifikaciju posebnih područja i posebno osjetljivih morskih područja.
Izvor: IMO Press
