Izvor fotografije: Shutterstock.com
Evropska komisija je u utorak, 17. juna, predstavila zakonodavni predlog kojim se predviđa postepeno i koordinisano ukidanje zavisnosti Evropske unije od ruskog prirodnog gasa i nafte do kraja 2027. godine.
Evropski komesar za energetiku, Dan Jorgensen, koji je izložio prijedlog, naglasio je da je uvoz ruskog gasa prijetnja energetskoj bezbjednosti Evrope. Zato sada predlažemo zabranu uvoza ruskog prirodnog gasa u EU. Ovo će povećati našu energetsku nezavisnost i istovremeno smanjiti prihode koje Putin koristi za finansiranje rata, poručio je Jorgensen. Dodao je i da nijedna članica neće ostati bez energije kao posljedica ove mjere, uz obećanje da će Komisija blisko sarađivati sa svim državama članicama, posebno s onima koje bi mogle biti izložene izazovima.
Predsjednica Komisije Ursula von der Leyen izjavila je da je Rusija više puta pokušala da koristi energente kao oružje za ucjenu, i da EU sada preduzima odlučne korake da zatvori tu slavinu i stavi tačku na eru ruskih fosilnih goriva u Evropi.
Od proljeća 2022, nakon ruske invazije na Ukrajinu, EU je značajno smanjila uvoz ruskih fosilnih goriva. Uvoz uglja iz Rusije potpuno je zabranjen, dok je uvoz nafte smanjen sa 27% na svega 3%. Prirodni gas iz Rusije, koji je 2021. činio 45% ukupnog uvoza, do 2024. je sveden na 19%, a predviđa se pad na 13% tokom 2025. godine, kada prestaje tranzit ruskog gasa preko Ukrajine. Uprkos ovom napretku, zemlje članice su tokom 2024. godine i dalje potrošile 23 milijarde eura na ruska fosilna goriva. To, smatra Komisija, i dalje izlaže EU ozbiljnim trgovinskim i bezbjednosnim rizicima.
Današnji prijedlog propisa oslanja se na plan REPowerEU, koji je uveden u maju 2022, kao odgovor na agresiju Rusije, i slijedi mapu puta koju je Komisija predstavila prije mjesec dana, sa ciljem potpune eliminacije ruskih fosilnih goriva, kao što su sirove nafte, prirodan gas (kroz gasovode i LNG), kao i nuklearna goriva, do kraja 2027. godine.
Prema predloženom propisu, države članice treba da do kraja godine dostave nacionalne planove sa konkretnim mjerama i rokovima za postepeno ukidanje uvoza ruskog gasa i nafte.
Tačnije, uvoz ruskog gasa na osnovu novih ugovora biće zabranjen od 1. januara 2026. godine. Uvoz na osnovu postojećih kratkoročnih ugovora biće dozvoljen najkasnije do 17. juna 2026, osim za gas koji se doprema gasovodima u zemlje koje nemaju izlaz na more, a koje su vezane dugoročnim ugovorima, pa će ti ugovori važiti najduže do kraja 2027.
Dugoročni ugovori za korišćenje LNG terminala, u korist ruskih kompanija ili njihovih klijenata, takođe će biti zabranjeni. Time se želi omogućiti da kapaciteti terminala budu dostupni alternativnim dobavljačima, čime bi se ojačala otpornost energetskog tržišta.
Kompanije koje posjeduju ugovore o snabdijevanju ruskim gasom moraće da dostave sve relevantne informacije Komisiji. Takođe, uvoznici ruskog gasa moraće da carinskim organima pruže potpune podatke o porijeklu gasa i njegovom putu do granica EU.
Ovaj predlog moraće da odobre Evropski parlament i Savjet EU. U Savjetu, za njegovo usvajanje biće potrebna kvalifikovana većina, dok se očekuje da će Mađarska i Slovačka, koje i dalje u velikoj mjeri zavise od ruske energije, glasati protiv.
Izvor: naftikachronika.gr
