Izvor fotografije: Shutterstock.com
Učešće Crne Gore u projektima i akcijama vezanim za pomorsku saradnju sa drugim državama Mediterana, dolazi redovno kroz šire regionalne integracije. Tako i u slučaju Jadransko-jonske inicijative (JJI) koja je osnovana još 2000. godine u Ankoni i čine je 10 zemalja: četiri članice EU – Grčka, Hrvatska, Italija, Slovenija, pet zemalja regiona – Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Sjeverna Makedonija, Srbija i Republika San Marino.
Rad JJI usmjeren je na unapređenju saradnje u jadransko-jonskoj regiji i podsticanje procesa evropskih integracija članica JJI koje nisu dio EU, posebno kroz učešće u implementaciji Strategije EU za jadransko-jonski region (EUSAIR).
Aktivnosti JJI sprovode se u pet različitih oblasti kroz okrugle stolove:
1) saobraćajna i energetska povezanost
2) održivi turizam i kultura
3) među-univerzitetska saradnja
4) civilna zaštita i zaštita životne sredine
5) plavi rast/pomorska saradnja
Stalni sekretarijat JJI je uspostavljen 2008. godine u Ankoni i vrši koordinaciju svih aktivnosti Inicijative i pruža podršku zemljama članicama prilikom implementacije projekata. Crna Gora je članica JJI od 1. juna 2007. godine i do sada je dva puta predsjedavala Inicijativom (2010-2011 i 2018-2019).
U sklopu dugogodišnjih aktivnosti JJI, održana je i završna konferencija EUREKA projekta (7. septembra 2023. godine u Splitu), a reagovanja zemalja-partnera u vezi sa ovim događajem su jedinstvena: unapređenje bezbjednosti plovidbe i pomorskog saobraćaja za države Jadransko – jonske regije, smatra se prioritetnom zajedničkom obavezom, posebno u okolnostima novih izazova i rizika, energetske tranzicije i otežanog pomorskog transporta.
Zaključci sa konferencije EUREKA projekta govore da će, kroz osnivanje Stalne transnacionalne mreže za bezbjednost plovidbe, modernizaciju sistema obaveznog javljanja brodova u Jadranskom moru – ADRIREP i novog, pojednostavnjenog tehnološkog rješenja za izvještavanje, razmjene podataka o pomorskom saobraćaju, VTS usluga u ovom morskom prostoru i slično.
O tome su govorili i Generalni sekretar organizacije IALA Francis Zacharia, predstavnici Evropske komisije, Generalni sekretar Međunarodne pomorske organizacije Kitack Lim, kao i predstavnici INTERREG ADRION programa i partneri EUREKA projekta.
Partneri iz šest zemalja Jadransko-jonske regije, Slovenije, Hrvatske, Crne Gore, Albanije, Grčke i Italije, ali i zemlje pridružene članice, Bosne i Hercegovine, imaju pred sobom projekat koji je posvećen investiranju u inovativne sisteme, kulturno i prirodno nasljeđe, očuvanje životne sredine, ali i održivi transport i mobilnost.
Riječ je o povezivanju navedenih partnerskih zemalja, a projekat treba da donese dobrobit za više od 70 miliona stanovnika ove regije.
Da bi bilo jasnije od kakve je važnosti EUREKA projekat, treba reći da svaka od nacionalnih pomorskih uprava u regiji ima odgovornost da nadzire pomorski saobraćaj na svojoj teritoriji i obezbjeđuje njegovu sigurnost.
Stalna koordinacija pomorske bezbjednosti na nivou Jadransko-jonskog regiona je od krucijalne važnosti za njegov dalji razvoj.
Regionalna mreža ADRIREP funkcioniše kao obavezni sistem izvještavanja sa brodova, ali njegove procedure ne zadovoljavaju trenutne zahtjeve i tehnička dostignuća. Pomorske uprave međusobno sarađuju, ali ne na dovoljno sistematičan i usklađen način.
Zato je u neposrednoj budućnosti prioritet ostvarenje opštih ciljeva projekta EUREKA i povećanje nivoa pomorske bezbjednosti, uvođenjem sistemske saradnje i koordinacije pomorskih uprava svih zemalja u Jadransko-jonskom regionu.
Od samog početka projekta EUREKA, jedan od partnera je i Fakultet za pomorstvo Univerziteta Crne Gore u Kotoru. To je važno istaći, jer je zajednički Jadransko-jonski pristup razvoju i usklađivanju procedura i propisa u području bezbjednosti pomorske plovidbe, još jedan „plus“ Crnoj Gori u opštoj slici ispunjavanja uslova za ulazak u članstvo Evropske unije.
Jer, Jadransko jonska incijativa je odavno funkcionalna području povezanom sa dva velika mora, uz pojačano kretanje roba, usluga i ljudi, gdje velike luke imaju istaknutu ulogu u borbi protiv uticaja neodrživih kopnenih aktivnosti na priobalna područja i morske ekosisteme.
A, to i jeste ključni zadatak svih zemalja članica pa i Crne Gore kao mediteranske države.
pomorstvo.info
