Izvor fotografije: Wrecksploration
Ostaci holandske podmornice HNLMS K XI, koja je tokom Drugog svjetskog rata spasila preživjele nakon što su japanski ratni brodovi potopili australijski minolovac, otkriveni su kod poznatog brodolomnog groblja u blizini australijskog grada Fremantl. Osam decenija nakon nestanka, olupina je identifikovana na dubini od 40 metara u blizini ostrva Rotnest.
Podmornicu je 1. januara otkrila grupa tehničkih ronilaca pod nazivom Wrecksploration. Zapadnoaustralijski muzej (WAM) u saradnji sa Holandskom agencijom za kulturno nasljeđe (RCE) potvrdio je identitet olupine koristeći 3D model lokacije. Smatra se da je K XI jedno od najznačajnijih plovila koje je odbačeno u ovom podvodnom groblju, gdje počiva oko 50 potopljenih brodova.
HNLMS K XI izgrađena je u brodogradilištu Fijenoord u Roterdamu između 1922. i 1924. godine za Kraljevsku holandsku mornaricu i bila je namijenjena patroliranju kolonijalnih voda tadašnje Holandske Istočne Indije (današnja Indonezija). Ušla je u operativnu upotrebu 1925. godine kao prva od tri podmornice klase K XI, ujedno i jedna od 25 podmornica u holandskoj podmorničkoj floti. Najmanje 15 podmornica ove klase bilo je raspoređeno u vodama Holandske Istočne Indije.
Dana 9. marta 1942, posada podmornice K XI spasila je 13 preživjelih članova posade minolovca i pratnje konvoja HMAS Yarra (II) Kraljevske australijske mornarice, koji je potopljen u napadu japanskih ratnih brodova. Preživjeli su proveli pet dana plutajući na splavovima u teškim vremenskim uslovima, oslanjajući se na povremene gutljaje vode i nekoliko preostalih biskvita kako bi preživjeli.
Zapadnoaustralijski muzej decenijama je istraživao područje Rotnest groblja, pretpostavljajući da se olupina K XI nalazi u njegovim vodama. Međutim, kada su ronioci otkrili olupinu izvan glavnog odlagališta brodova, Holandska agencija za kulturno nasljeđe finansirala je fotogrametrijsko snimanje olupine, od kojeg je izrađen detaljan 3D model dostavljen muzeju na analizu.
“Kroz godine, kombinovanjem arhivskih izvora, lokalnog znanja i podvodnih istraživanja, uspjeli smo da identifikujemo brojne značajne olupine. U ovom slučaju, arhivski podaci su upoređeni sa 3D modelom koji je izradila grupa Wrecksploration, što nam je omogućilo da potvrdimo da se zaista radi o podmornici K XI,” izjavila je Corioli Souter, šefica odjeljenja za pomorsko nasljeđe u Zapadnoaustralijskom muzeju.
Tokom Drugog svjetskog rata, luka Fremantl bila je najveća podmornička baza na južnoj hemisferi i druga po značaju savezničkim snagama na Pacifiku, odmah nakon Pearl Harbor-a. Iz nje su operisale podmornice Sjedinjenih Američkih Država, Velike Britanije i Holandije, uključujući 11 holandskih podmornica.
Olupina K XI sada je zaštićena australijskim zakonima o očuvanju pomorskog nasljeđa, što znači da ronioci mogu posjećivati lokaciju, ali nisu dozvoljeni bilo kakvi zahvati, pomjeranja ili uklanjanje dijelova olupine.
Izvor: The Maritime Executive
