Izvor fotografije: ESA/ NASA
Po prvi put u istoriji, naučnici su uspjeli da zabilježe jasne slike južnog pola Sunca uz pomoć evropske svemirske letjelice posebno dizajnirane da posmatra ovu zvijezdu iz novih uglova. Misija Solar Orbiter, koju predvodi Evropska svemirska agencija (ESA), postigla je ovo značajno dostignuće u martu, koristeći pažljivo podešenu orbitalnu putanju koja je omogućila jedinstven pogled na južni polarni region Sunca. Ovaj iskorak otvara nova vrata za proučavanje solarnih pojava koje su do sada bile izvan vidokruga.
Do sada su gotovo sve slike Sunca bile snimane iz ravni njegovog ekvatora. To je posljedica činjenice da Zemlja i njene susjedne planete kruže oko Sunca unutar jedne ravni, poznate kao ekliptika. Svemirske letjelice lansirane sa Zemlje u pravilu ostaju u toj orbiti, čime im je vidno polje ograničeno na srednju geografsku širinu Sunca.
Solar Orbiter promijenio je pravila igre zahvaljujući gravitacionom manevru u blizini Venere, koji je obavljen u februaru 2025. Prolaskom pored ove planete, letjelica je dobila dovoljno ubrzanja da se izdigne iz standardne orbitalne ravni.
Nekoliko sedmica kasnije, 23. marta, Solar Orbiter je prošao pored Sunca pod uglom od 17 stepeni, više nego dvostruko većim od većine dosadašnjih misija usmjerenih ka Suncu i tom prilikom snimio detaljne fotografije njegovog južnog pola.
ESA je 11. juna objavila ove istorijske snimke, ocijenivši ih kao veliki iskorak u proučavanju naše zvijezde. „Predstavljamo prve slike sunčevog pola u istoriji čovječanstva“, izjavila je Carole Mundell, direktorka naučnog sektora ESA-e. „Ovi jedinstveni snimci koje je prikupila misija Solar Orbiter predstavljaju početak nove ere u solarnim istraživanjima.“
Nekoliko dana ranije, letjelica je prikupila i slike snimljene 15 stepeni ispod ekvatora. Zahvaljujući sofisticiranoj opremi, podaci su prikupljeni u različitim talasnim dužinama, uključujući vidljivu i ultraljubičastu svjetlost. Ova posmatranja dolaze u trenutku kada Sunce izlazi iz faze solarnog maksimuma, odnosno vrhunca svoje trenutne jedanaestogodišnje aktivnosti.
Naučnici vjeruju da će posmatranje polarnih oblasti pomoći u otkrivanju uzroka solarnih ciklusa. Ove pojave utiču na nastanak solarnih oluja i bljeskova koji mogu ometati satelite, električne mreže i radio-signale na Zemlji. Aktivnost na polovima može takođe otkriti više o porijeklu i promjenama u solarnom vjetru.
Misija Solar Orbiter lansirana je u februaru 2020. sa kosmodroma Cape Canaveral na Floridi. Letjelica nosi 10 naučnih instrumenata, a njen cilj je da iz blizine i iz različitih uglova proučava Sunce. Već 2023. godine, letjelica je snimila najdetaljnije slike sunčeve površine (fotosfere) ikada zabilježene.
U narednim godinama očekuju se još spektakularniji snimci. Do 2029. godine, letjelica će dostići orbitalni nagib do 33 stepena, što će omogućiti još jasniji pogled na oba sunčeva pola. ESA planira da prve slike sjevernog pola objavi već u oktobru ove godine.
„Ovo je tek početak“, rekao je Daniel Müller, glavni naučnik ESA-e za ovu misiju. „U godinama koje dolaze, letjelica će se sve više izdizati iznad ekliptike, kako bi nam pružila još bolje poglede na polarne regione Sunca.“
Izvor: greekreporter.com
