Izvor fotografije: safety4sea.com
U okviru sedmične analize pod nazivom „Broj sedmice u pomorstvu“, glavni pomorski analitičar BIMCO-a, Nils Rasmusen, osvrnuo se na stanje ruskog izvoza nafte tokom prvog kvartala 2025. godine. Iako je zabilježen pad u odnosu na prethodnu godinu, izvoz se u velikoj mjeri pokazao otpornim na nove runde međunarodnih sankcija.
Prema riječima Rasmusena, iako najnovije sankcije zasad nisu imale ozbiljan uticaj na ruski izvoz nafte, budući razvoj tržišta mogao bi donijeti veće izazove. Tokom prvog tromjesečja 2025. godine, ukupni izvoz ruske nafte opao je za 6% u odnosu na isti period prethodne godine. Isporuke putem čistih tankera pale su za 13%, dok je izvoz preko tzv. prljavih tankera zabilježio pad od 4%. Uprkos tim brojkama, Rasmusen navodi da se izvoz za sada odvija uglavnom nesmetano.
Početkom januara, administracija predsjednika Bidena pojačala je pritisak na ruski energetski sektor sankcionišući više od 180 brodova, kao i niz fizičkih i pravnih lica uključenih u proizvodnju i izvoz ruske nafte i gasa. Iako su prva očekivanja ukazivala na mogući snažan udarac za ruski pomorski izvoz nafte, praksa je pokazala drugačije – trgovina se u velikoj mjeri nastavila bez većih poremećaja.
Otpornost izvoza potvrđena je i činjenicom da zabrana kineske luke Šandong na uplovljavanje brodova pod američkim sankcijama, kao i izjava indijskog ministra za energetiku da će ta zemlja kupovati isključivo naftu od kompanija i brodova koji nisu pod američkim sankcijama, nisu značajno uticale na tokove isporuka.
Tokom prvog kvartala 2025, isporuke preko čistih tankera bile su veće u odnosu na posljednja tri kvartala 2024. godine, ali i dalje niže nego u istom periodu prošle godine. Ukrajinski napadi na ključne ruske rafinerije nastavili su da remete domaću preradu i posredno utiču na obim izvoza.
Na ukupni izvoz pozitivno je uticala i pojava 72 nova broda koja su uključena u transport od početka godine. Ovi brodovi nisu bili aktivni na tržištu od kada su zemlje G7 krajem 2022. godine dogovorile ograničenje cijene ruske nafte. Prema podacima kompanije Signal Ocean, većina tih novijih brodova nije pod sankcijama, istakao je Rasmusen.
Prema istim podacima, tokom prvog kvartala 2025. godine, ukupno 162 sankcionisana broda učestvovala su u izvozu ruske nafte. Zajedno su prevezli gotovo 20% ukupnog izvoza, pri čemu su Kina i Indija preuzele 80% tog tereta.
Važno je naglasiti da većina zemalja ne priznaje ni ne poštuje sankcije koje su uvele Sjedinjene Američke Države, Evropska unija i Velika Britanija, kao ni mehanizam ograničenja cijene koji su dogovorile zemlje G7.
Pomorski izvoz ruskih energenata stoga se u velikoj mjeri nastavlja bez većih poremećaja. Ipak, sankcije su smanjile raspoloživost brodova, što je dovelo do rasta vozarina. Prema podacima Međunarodne agencije za energiju, rast troškova prevoza u nekim slučajevima je doveo do toga da se cijene ruske nafte spuste ispod limita od 60 dolara po barelu, što je omogućilo veću upotrebu brodova koji nisu pod sankcijama.
Iako dosadašnje mjere nisu značajno ugrozile ruski izvoz, Rasmusen upozorava da bi budući tokovi na tržištu mogli da dovedu do promjena. Potencijalno povećanje proizvodnje u okviru OPEK-a moglo bi da poveća globalnu ponudu nafte, što bi navelo kupce da se okrenu alternativnim izvorima snabdijevanja. Pored toga, potražnja bi mogla biti ugrožena usporavanjem privrednog rasta, uzrokovanog trgovinskim sukobima i kontinuiranim naporima ka dekarbonizaciji, zaključuje Rasmusen.
Izvor: safety4sea.com
