Izvor fotografije: shutterstock.com
Z ona oslabljene magnetne zaštite Zemlje, poznata kao Južnoatlantska anomalija, proširila se alarmantnom brzinom tokom posljednje decenije, upozoravaju naučnici. Korišćenjem podataka prikupljenih tokom 11 godina evropske svemirske misije Swarm, istraživači su utvrdili da se anomalija od 2014. povećala za područje gotovo polovine veličine evropskog kontinenta.
Južnoatlantska anomalija je oblast u kojoj je Zemljino magnetno polje neuobičajeno slabo, protežući se od Južne Amerike do južnih dijelova Afrike. Magnetno polje djeluje kao nevidljivi štit planete, odbijajući štetne kosmičke zrake i naelektrisane čestice koje dolaze sa Sunca.
Kako ovaj prirodni štit slabi, veća količina radijacije prodire u atmosferu, što izaziva zabrinutost za satelite i svemirske letjelice koje operišu iznad ovog područja.
Neravnomjerno slabljenje otvara nova naučna pitanja
„Južnoatlantska anomalija nije jedinstvena cjelina“, objašnjava Chris Finlay, glavni autor nove studije i profesor geomagnetizma na Tehničkom univerzitetu u Danskoj. „Ona se mijenja različitim tempom prema Africi nego u blizini Južne Amerike. Nešto posebno se dešava u ovom regionu što uzrokuje intenzivnije slabljenje magnetnog polja.“
Rezultati istraživanja, objavljeni u časopisu Physics of the Earth and Planetary Interiors, pokazuju da se anomalija postepeno širila između 2014. i 2025. godine. Dio Atlantskog okeana jugozapadno od Afrike bilježi još brži pad magnetne jačine od 2020. godine. Ovo neravnomjerno slabljenje ukazuje na složene procese duboko u unutrašnjosti Zemlje.
Neobično ponašanje magnetnog polja u dubini planete
Naučnici promjene povezuju sa spoljašnjim slojem Zemljinog jezgra, ogromnim okeanom rastopljenog gvožđa koji se nalazi oko 3.000 kilometara ispod površine.
Kretanje ovog tečnog metala stvara električne struje koje proizvode magnetno polje što okružuje i štiti planetu. Međutim, ispod područja Južnoatlantske anomalije naučnici su registrovali neobično magnetsko ponašanje poznato kao „zone obrnutog fluksa“, gdje se linije magnetnog polja ne kreću prema spolja, već se vraćaju nazad u jezgro.
„Normalno bismo očekivali da linije magnetnog polja izlaze iz jezgra na južnoj hemisferi“, objašnjava Finlay „Ali ispod Južnoatlantske anomalije otkrivamo zone u kojima se polje vraća u jezgro umjesto da izlazi iz njega. Zahvaljujući podacima misije Swarm, vidimo kako se jedna od tih zona pomjera ka zapadu iznad Afrike, što dodatno doprinosi slabljenju anomalije u tom regionu.“
Misija Swarm donosi najduži i najprecizniji skup podataka iz svemira
Misija Swarm, pokrenuta 2013. godine u okviru ESA programa Earth Observation FutureEO, obuhvata tri identična satelita koji mjere magnetne signale sa Zemljine jezgre, kore, okeana i atmosfere.
Ova misija sada pruža najduži neprekidni zapis o promjenama magnetnog polja iz svemira, omogućavajući naučnicima da preciznije prate evoluciju Zemljinih magnetnih sila.
Menadžer misije ESA Swarm, Anja Strømme, potvrdila je da su sateliti i dalje u izuzetno dobrom stanju. „Zahvaljujući produženom periodu posmatranja, danas imamo jasniji uvid u dinamičnu prirodu naše planete. Nadamo se da ćemo podatke moći da prikupljamo i poslije 2030. godine, kada će solarni minimum omogućiti još dublji uvid u magnetno ponašanje Zemlje“, navela je Strømme.
Rizici za satelite i svemirsku tehnologiju
Naučnici ističu da stalno širenje Južnoatlantske anomalije pokazuje koliko je Zemljino magnetno polje dinamično i nepredvidivo. Iako trenutno ne postoji opasnost za život na površini planete, anomalija predstavlja sve veći rizik za satelite, navigacione sisteme i druge svemirske tehnologije koje zavise od magnetne zaštite Zemlje.
Izvor: greekreporter.com
