Izvor fotografije: Shutterstock.com
Klimatska kriza je utrostručila trajanje toplotnih talasa u okeanima, pokazuje novo istraživanje, pojačavajući razorne oluje i uništavajući ključne ekosisteme poput šuma morske trave i koralnih grebena.
Polovina toplotnih talasa zabilježenih u okeanima od 2000. godine ne bi se desila bez globalnog zagrijavanja, izazvanog sagorijevanjem fosilnih goriva. Ne samo da su ovakvi ekstremi postali češći, već su i intenzivniji: prosječno su topliji za 1 stepen Celzijusa, a na nekim mjestima i znatno više, navode naučnici.
Riječ je o prvom sveobuhvatnom istraživanju uticaja klimatske krize na toplotne talase u svjetskim morima, koje otkriva duboke promjene. Topliji okeani pritom apsorbuju manje ugljen-dioksida, koji je glavni uzročnik porasta globalnih temperatura.
„Ovdje u Mediteranu imamo toplotne talase u moru koji su i do 5 stepeni topliji od normale“, kaže dr Marta Markos iz Mediteranskog instituta za napredne studije u Palma de Mallorca-i, koja je vodila ovo istraživanje. „Užasno je kad uđete da plivate – voda izgleda kao supa.“
Pored razaranja podvodnih ekosistema, poput livada morske trave, Markos upozorava da topliji okeani dodatno hrane jake oluje koje pogađaju obalna i unutrašnja područja.
Jedan od najpogubnijih primjera je snažna kiša koja je izazvala katastrofalne poplave u Libiji 2023. godine, kada je život izgubilo 11.000 ljudi. Taj događaj je, kako se procjenjuje, bio i do 50 puta vjerovatniji zbog globalnog zagrijavanja koje je podiglo temperature u Mediteranu i do 5,5 stepeni. Više toplote znači i više vodene pare u atmosferi, a to donosi i obilnije padavine. „Jedino rješenje je zaustaviti sagorijevanje fosilnih goriva. Veza je vrlo jasna“, kaže Markos. „Više od 90 odsto viška toplote zadržane emisijama gasova sa efektom staklene bašte skladišti se u okeanima. Ako zaustavimo zagrijavanje atmosfere, zaustavićemo i zagrijavanje okeana.“
Neki od nedavnih velikih toplotnih talasa u morima uključuju izuzetno dug period zagrijavanja u Pacifiku između 2014. i 2015. godine, koji je izazvao masovni pomor morskog svijeta. Intenzivna toplota je pogodila i Tasmansko more 2015–2016, dok su rekordne temperature mora zabilježene i oko Velike Britanije i u Mediteranu tokom 2023. godine. Naučnici su još 2019. upozoravali da toplotni talasi u okeanima rapidno rastu, ubijajući čitave ekosisteme na način sličan šumskim požarima koji brišu velike površine šume.
U tropskim morima, koja su već topla, dodatna toplota uglavnom produžava trajanje toplotnih talasa. U hladnijim morima, kao što su Mediteran i Sjeverno more, ona uzrokuje povećanje njihove intenzivnosti.
Dr Xiangbo Feng sa Univerziteta u Redingu, član istraživačkog tima, izjavio je: „Kako globalne temperature nastavljaju da rastu, toplotni talasi u okeanima će postajati sve češći i razorniji. Ljudske aktivnosti su suštinski promijenile naše okeane. Hitne klimatske mjere su neophodne kako bismo zaštitili morske ekosisteme.“
Izvor: theguardian.com
